قتل نفس زکیه
قتل نَفسِ زَکیّه از نشانه‌های ظهور امام مهدی(عج) است که به کشته‌شدن فردی از یاران امام مهدی(عج) در کنار کعبه اشاره دارد. بنا بر روایات، نفس زکیه از نسل امام حسین(ع) است و قبل از قیام امام زمان(عج) در مسجدالحرام کشته می‌شود.
در برخی روایات، از قتل نفس زکیه در شمار علائم حتمی ظهور یاد شده است. ملاصالح مازندرانی شارح الکافی احتمال داده که سید حسنی و نفس زکیه یکی باشند.
شخصیت
«نفس زَکیّه» (انسان پاک) شخصی است که در روایات، انسانی صالح و باتقوا معرفی و قتل او از نشانه‌های ظهور دانسته شده است. بر پایه روایات، او از نسل امام حسین(ع) و نامش محمد بن حسن است.
نفس زکیه از یاران امام مهدی(ع) است که او را برای هدایت مردم مکه می‌فرستد. امام مهدی خطاب به یارانش می‌گوید: اهل مکه مرا نمی‌خواهند، اما من کسی را به سوی آن‌ها می‌فرستم تا حجت بر آنان تمام شود. هنگامی که نفس زکیه خود را معرفی می‌کند که نماینده حضرت مهدی است، مردم بر او هجوم آورده و بین رکن و مقام سرش را سر می‌برند.
نشانه حتمی ظهور
- «قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ؛
پیش از قیام قائم، پنج نشانه خواهد بود که همگی از علائم حتمی ظهور است: یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، کشتن نفس زکیه و فرو رفتن زمین در بَیداء.»
تاریخ بایگانی، صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۰، ح۷.
بنا بر روایتی از امام صادق(ع)، قتل نفس زکیه در کنار صیحه آسمانی، خروج سفیانی، خروج یمانی و خسف بیداء) یکی از نشانه‌های حتمی ظهور است.
در کمال‌الدین از امام صادق(ع) روایت شده است که بین قیام قائم آل محمّد و کشتن نفس زکیه پانزده شب فاصله خواهد بود. در حدیثی از امام باقر(ع)، مکان قتل او در مسجد الحرام بین رکن و مقام ابراهیم خواهد بود.
ملاصالح مازندرانی شارح کتاب الکافی در شرح حدیثی از علائم ظهور احتمال داده که نفس زکیه همان سید حسنی است که او هم یکی از علائم ظهور دانسته می‌شود. دلیل این سخن، روایتی است که از قتل حسنی به دست مردم مکه و فرستادن سرش برای سفیانی در آستانه ظهور امام مهدی خبر می‌دهد.
تطبیقات تاریخی
به‌گزارش منابع تاریخی، برخی از طرف‌داران محمد بن عبدالله محض (درگذشت سال ۱۴۵ق) معتقد بودند که او نفس زکیه است. پس از شهادت یحیی بن زید، با او که ملقب به نفس زکیه شده بود، به عنوان مهدی بیعت شد. او در سال ۱۴۵ق برضد منصور عباسی قیام کرد و در منطقه اَحجار الزیت در نزدیکی مدینه، کشته شد.
در برخی روایات هم از قتل دو نفس زکیه یاد شده که یکی در مکه و دیگری به همراه هفتاد تن در پشت کوفه (نجف) روی می‌دهد. کورانی در کتاب عصرالظهور احتمال داده که سید محمدباقر صدر (شهادت ۱۳۵۹ش) نفس زکیه‌ای است که بنا بر روایات پشت کوفه به شهادت می‌رسد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ محمدی‌ری شهری، دانشنانه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ص۴۳۸.
- ↑ نعمانی، الغیبة، ۱۳۹۷ق، ص۲۶۴.
- ↑ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۶۵.
- ↑ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱، ح۱۶.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۳۰۷.
- ↑ نعمانی، الغیبة، ۱۳۹۷ق، ص۲۶۴، ح۲۶؛ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۴۹، ح۱.
- ↑ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۴۹، ح۲.
- ↑ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱، ح۱۶.
- ↑ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۰ق، ج۱۲، ص۴۱۴.
- ↑ نگاه کنید به سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۲۰۸.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبيين، دارالمعرفه، ص۲۰۷.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبيين، دارالمعرفه، ص۲۰۷.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبيين، دارالمعرفه، ص۲۰۷.
- ↑ نگاه کنید به علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۷۳.
- ↑ کورانی، عصرالظهور، ۱۴۰۸ق، ص۱۲۶.
منابع
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
- سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال‌الدین و تمام النعمه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
- علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار،دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تصحیح رسولی محلاّتی، تهران، المطبعة العلمیة الاسلامیة، ۱۳۹۰ق.
- کورانی، علی، عصر الظهور، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، الطبعة الاولی، ۱۴۰۸ق.
- مازندرانی، ملامحمدصالح بن احمد، شرح الکافی -الاصول و الروضه، تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۲ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی(عج)، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۳ش.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق.